Tajemnicze Biuro Informacji Gospodarczej obrosło wieloma mitami i legendami, może nie są to opowieści spod znaku płaszcza i szpady, ale i tak wywołują sporo emocji wśród osób zaciągających kredyty w Polsce. Celem działalności „BIG-ów”, ponieważ zasadniczo jest to kilka instytucji występujących pod jednym szyldem, jest gromadzenie informacji o zobowiązaniach dłużników względem wierzycieli oraz ujawnianie ich w pewnych zasadniczych przypadkach.
Spis treści
Różnice między BIK-iem a BIG-iem
Na początek warto rozwiać pewne wątpliwości, wynikające z bardzo podobnych nazw instytucji, zajmujących się w sumie podobnymi kwestiami. Zarówno BIK (Biuro Informacji Kredytowej), jak i BIG (Biuro Informacji Gospodarczej) gromadzą dane dotyczące naszych zobowiązań finansowych. Właściwie tutaj kończą się podobieństwa wymienionych instytucji. Jakie są podstawowe różnice?
- Umocowanie prawne – kwestie dotyczące BIK są unormowane w ustawach: Prawo bankowe, Ustawa o ochronie danych osobowych i Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23.06.2016 r.; natomiast, jeśli chodzi o BIG podstawą prawną, jest: Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych oraz Ustawa o ochronie danych osobowych.
- Kto przekazuje dane? Do BIK dane przekazywane są z banków, SKOK-ów, firm pożyczkowych oraz bankowych firm leasingowych i faktoringowych. W BIG-ach mogą się oczywiście znaleźć informacje tożsame z tymi w BIK, ale ponadto wpisy na temat zadłużenia dokonują inne podmioty takie jak: dostawcy energii oraz innych usług z kategorii masowych, fundacje i stowarzyszenia, firmy telekomunikacyjne w tym sieci komórkowe, sądy, gminy etc.
- Cel przekazywania danych – w Biurze Informacji Kredytowej przechowywane są dane budujące naszą historię kredytową w instytucjach sektora finansowego takich jak banki czy SKOK-i. To na postawie tam zgromadzonych informacji również, a może przede wszystkim, pozytywnych podejmowane są decyzje o przyznaniu nam kredytu lub odmowie. Dane gromadzone w BIG mogą budować naszą pozycję rzetelnego partnera biznesowego lub wręcz przeciwnie – prowadzić do braku zaufania ze strony instytucji, z którymi takie relacje chcielibyśmy prowadzić.
Czym zajmuje się biuro informacji gospodarczej?
Już na podstawie różnic pomiędzy BIK-iem a BIG-iem widać, że celem gromadzenia danych w biurach informacji gospodarczej jest wpłynięcie na dłużnika, aby dokonał spłaty swojego zobowiązania oraz przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom ze strony zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców. BIG-i to właściwie miejsca, w których znajdziemy te negatywne informacje na temat danej osoby czy firmy, dzięki którym być może kolejny podmiot uniknie problemów z terminową płatnością. W przykładowej sytuacji, jeżeli ktoś został wpisany do rejestrów BIG za niewywiązywanie się ze swoich obowiązków alimentacyjnych, to tym bardziej nie powinien móc zaciągać pożyczki celowej na zakup konsoli do gier czy też podpisać umowy na zakup usług telewizji kablowej na tysiące programów. Oczywiście w praktyce różnie to wygląda, ponieważ czasem dane do BIG spływają z wielu różnych podmiotów i ich przetworzenie może być czasochłonne, jednak co do zasady dzięki danym tam zawartym, najczęściej istnieje spora szansa na zablokowanie nieuczciwych praktyk ze strony danych klientów.
Jak długo widnieje się w BIG oraz BIK?
Biuro Informacji Kredytowej
Budowanie historii kredytowej, jaką gromadzi Biuro Informacji Kredytowej, odbywa się na podstawie terminowości spłacania naszych zobowiązań względem instytucji finansowych takich jak banki czy SKOK-i. Jeżeli nie mieliśmy opóźnień przy spłacaniu naszego kredytu lub w sytuacji, gdy taka zwłoka trwała nie więcej niż 60 dni, to wraz z zakończeniem spłaty wszelkie dane zostaną wytransferowane do bazy danych statystycznych i nie będą widoczne dla instytucji bankowych. Aby budować własną historię kredytową, musimy wyrazić zgodę na przetwarzanie informacji o naszym zobowiązaniu już po jego spłacie. Dzięki temu BIK gromadzi pozytywne informacje na temat naszych zobowiązań kredytowych, co w przyszłości może okazać się bardzo przydatne, gdy będziemy chcieli zaciągnąć kolejny kredyt lub wykazać się pozytywną historią kredytową w innym celu. Tzw. scoring, znany wszystkim, którzy składają wnioski o kredyty hipoteczne, jest właśnie określany na podstawie danych w BIK i niebagatelną rolę odgrywa tutaj nasza pozytywna historia kredytowa. Zgoda na przetwarzanie informacji o naszym kredycie po jego wygaśnięciu może też być w każdej chwili anulowana.
W sytuacji, gdy nasze zobowiązanie nie było opłacane terminowo, czyli wystąpiły opóźnienia powyżej 60 dni, bank informuje klienta, że gdy jego zobowiązanie zostanie zamknięte, to dane na ten temat będą przetwarzane przez kolejne 5 lat i klient nie może się temu sprzeciwić. Jest to jeden z powodów, dlaczego często nawet mały kredyt ratalny, może stać się wielkim problemem, gdy się staramy np. o kredyt na mieszkanie. Po 5 latach dane dotyczące nieterminowej spłaty zobowiązania zostają przeniesione do bazy danych statystycznych, a tam przetrzymywane są przez kolejne 12 lat.
Biura Informacji Gospodarczej
Aby zgłosić dłużnika do biur informacji gospodarczej, konieczne jest spełnienie pewnych obligatoryjnych przesłanek:
- należność dłużnika to co najmniej 200 zł w przypadku konsumentów oraz 500 zł w przypadku przedsiębiorców,
- termin płatności przypadał na co najmniej 30 dni wcześniej i należność nie została uregulowana,
- oprócz przeterminowania 30 dni spłaty minęło także co najmniej 30 dni od przesłania przez wierzyciela wezwania do zapłaty, w którym zawarł informacje o zamiarze przekazania danych do biura informacji gospodarcze.
Istotą działania biur informacji gospodarczej, jest to, że jeżeli zobowiązanie dłużnika zostanie spłacone w 100%, wierzyciel powinien usunąć informację o długu z baz BIG w terminie do 14 dni od momentu spłaty. W sytuacji, gdy mimo informacji o długu, zobowiązanie nie zostanie spłacone w całości, to informacja o zadłużeniu będzie widniała w danych BIG przez 6 lat w przypadku konsumentów i 10 lat w przypadku przedsiębiorców, natomiast po upływie tego czasu, biura informacji gospodarczej muszą usunąć dane.
Jak wpisać dłużnika do BIG?
Osoby fizyczne
Od 2010 roku osoby fizyczne również mogą dokonywać wpisów w BIG na temat dłużników, a podstawą dostarczenia przez indywidualnych konsumentów informacji o długu, musi być wyrok sądowy wraz z klauzulą wykonalności, przy czym nieistotna jest kwota i czas, na jaki zostało zaciągnięte zadłużenie. Osoby fizyczne mogą dokonać zgłoszenia poprzez portal Big.pl, aby tego dokonać, konieczne jest:
- zarejestrowanie się w systemie Big.pl,
- wypełnienie i podpisanie umowy wraz z załącznikiem,
- przesłanie listownie na adres BIG InfoMonitor podpisaną umowę,
- dołączenie do dokumentów skanu dowodu osobistego,
- przesłanie dłużnikowi, listem lub doręczenie bezpośrednio do rąk własnych wezwania do zapłaty, w którym zawrzemy ostrzeżenie o zamiarze poinformowania BIG,
- opłacenie zgodnie z cennikiem usług Big.pl kosztów wpisu.
Przedsiębiorcy
W przypadku firm, wpisu do rejestru dłużników BIG, można dokonać na podstawie tytułu wykonawczego oraz na podstawie dokumentu poświadczającego zajście danego stosunku prawnego np. poprzez przekazanie umowy zawartej między wierzycielem a dłużnikiem. W przypadku umowy przedsiębiorstwo będzie mogło przekazać dane do BIG, gdy łączna kwota zobowiązań dłużnika, który jest konsumentem, będzie wynosiła co najmniej 200 zł. Jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca, taki wpis będzie możliwy w przypadku umów opiewających na co najmniej 500 zł.
Przedsiębiorcy mogą dostarczyć informacje na temat dłużnika do rejestru w BIG po podpisaniu z BIG InfoMonitor odpowiedniej umowy. Są różne możliwości zawarcia takiej umowy, może mieć ona charakter abonamentu lub zostać dobrana indywidualnie i po konsultacji z klientem. Jest też możliwość, aby dokonać wpisu dłużnika do rejestrów po zawarciu tzw. umowy prepaid. Warto pamiętać, że informacja ze strony osoby fizycznej przekazana dłużnikowi, może być w formie listownej lub do rąk własnych. W przypadku przedsiębiorstwa, jeżeli strony się tak umówiły, jest możliwość dostarczenia informacji za pomocą maila. To o tyle istotna sprawa, że rozsyłane są maile przez oszustów wraz ze złośliwym oprogramowaniem, które imitują maile z BIG.
